Te Oatitanga Wharepukapuka Iwirau IFLA/UNESCO: Te Wharepukapuka Iwirau – te tomokanga ki tētahi hapori ahurea matahuhua e kumanutia ai te kōrero

Loading...
Thumbnail Image

Date

2015-04

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA)

Abstract

E noho ana ngā tāngata katoa i tētahi hapori e piki haere nei, e piki haere nei te matahuhua o tōna ahurea. Koni atu i te 6,000 ngā reo huri noa i te ao. Ia tau kei te kaha haere te hekenga tāngata o te ao, ka mutu ko te hua e puta nei, kei te piki haere ngā tāngata he tuakiri tuatinitini ō rātou. Nā te hūnuku ā-taiao, te piki haere o te hekenga, te kakama haere o te whakawhiti kōrero, te ngāwari o te ikiikitanga me ērā atu o ngā āinga o te rautau rua tekau mā tahi i nui ake ai te matahuhuatanga o te ahurea i ngā whenua maha kāore pea i pērā i mua, kāore rānei i pērā rawa te matahuhua i mua. Kia whakamahuki ake, ko te “Ahurea Matahuhua”, ko te “Iwirau” rānei, e kōrero ana mō te noho tahi me te mahi tahi a ngā ahurea rerekē i runga i te rangimārie. Ā, “ko te ahurea, he huinga anō o te taha wairua, taha rawa, taha hinengaro me te taha kare ā-roto o te hapori, o tētahi rōpū ā-iwi rānei, ā, e rarawhi ana i ngā toi, ngā tuhinga kōrero, ngā āhua noho; arā, te āhua o te noho tahi, ngā pūnaha uara, ngā tikanga me ngā whakapono”. He tūāpapa te ahurea matahuhua, te iwirau rānei o tō tātou kotahitanga i roto i ō tātou hapori o te wā kāinga, o te ao whānui anō. Nā te mea ko te ahurea me te reo matahuhua te tāhuhu kotahi o te uri tangata, kia kaha te whakaāhuru, kia mau ai, kia whita hei painga mō te marea. He pūtake tēnei i waenganui i ngā tāngata mō te whakawhitiwhiti, te whakaihu waka, te auaha me te noho tahi i runga i te rangimārie. “Ko te kauanuanutanga mō te matahuhua o ngā ahurea, te manawanui, te whakawhiti kōrero me te mahi tahi, i runga anō i te ngākau whakapono me te māramatanga o tētahi ki tētahi, koia ētahi o ngā pou matua e tū tonu ai te rangimārie me te whakamaru ā-taiao.” Nō reira e tika ana anō mā ngā momo wharepukapuka katoa e whakaata, e tauwhiro, e whakatairanga te ahurea me te reo matahuhua ā-taiao, ā-motu, ā-takiwā hoki. Mā konei e kaha ake ai te whakawhiti kōrero ā-ahurea me te raraunga hihiri. Nā te mea e mahi ana ngā wharepukapuka mō ngā hapori me ngā hiahia kanorau, he pūtahi te wharepukapuka mō te ako, te ahurea me te pārongo. I roto i tā rātou poipoi i te matahuhua o te ahurea me te reo, e ākina ana ngā wharepukapuka e tā rātou herenga ki ngā mātāpono o ngā wāteatanga tūturu me te tōkeke o te whakaurunga ki te pārongo me te mātauranga mō te katoa, i runga tonu i te whakaaro nui ki te tuakiri ahurea me ngā uara.

Description

Keywords

Subject::Library services to multicultural populations, Subject::Multicultural populations, Subject::Multilingualism, Subject::Linguistic diversity, Subject::Linguistic heritage, Subject::Cultural diversity, Subject::Diversity, Subject::UNESCO

Citation